Ψυχοσωματικά Συμπτώματα: Όταν δε μιλάει το στόμα, μιλάει το σώμα

Διάρκεια ανάγνωσης: 5 λεπτά

Πολλές φορές το σώμα μας μας ειδοποιεί, όταν κάτι δεν πάει καλά με την ψυχική μας κατάσταση, φτάνοντας στο σημείο να εκδηλώσει ψυχοσωματικά συμπτώματα.

 

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα αυτά δεν οφείλονται σε παθολογικά αίτια, αλλά έχουν τις ρίζες τους στο άγχος που βιώνουμε και φαίνεται πως επηρεάζουν το 4-20% του πληθυσμού. Όπως πρώτος είπε ο Ιπποκράτης «Κάθε νόσος ξεκινάει από την ψυχή και καταλήγει στο σώμα και πριν αποφασίσουμε τη θεραπεία του σώματος, πρέπει να έχουμε θεραπεύσει το τραύμα της ψυχής».

Στην ουσία το σώμα μας εκφράζει όσα καταπιέσαμε είτε εν γνώσει μας, είτε όχι. Συναισθήματα που θάψαμε αλλάζουν μορφή και εκφράζονται μέσω του σωματικού πόνου ή της δυσφορίας.
Συχνά οι άνθρωποι που σωματοποιούν το άγχος τους αντιμετωπίζονται ως κατά φαντασίαν ασθενείς. Όμως τα συμπτώματα τους είναι πέρα για πέρα αληθινά και όχι απλώς μέσα στο κεφάλι τους. Η υποτίμηση τους κάθε άλλο παρά βοηθητική είναι. Δυστυχώς λόγω του στίγματος που υπάρχει μέχρι και σήμερα, καθώς και της δυσκολίας μας να ανοιχτούμε και να αποκαλύψουμε φόβους και αδυναμίες σε κάποιον άλλο, πολλοί από εμάς αποφεύγουμε να ζητήσουμε βοήθεια από ειδικό.

Κι ενώ μπορεί να αγνοούμε τα συναισθήματα μας, δεν κάνουμε το ίδιο με το σώμα μας. Το μυαλό μας μπορεί να χαντάκωσε τα δύσκολα συναισθήματα, το σώμα μας όμως όχι. Στέλνει μηνύματα ως μια υπενθύμιση για κάποια συναισθηματική εκκρεμότητα, που χρειάζεται να αλλάξει ή να διορθωθεί, ώστε να μας προστατεύσει. Το μυαλό μπορεί να ξεχνάει, το σώμα ποτέ.

Στη λίστα με τα πιο συχνά ψυχοσωματικά συμπτώματα περιλαμβάνονται:

– Πονοκέφαλος, ημικρανίες
– Διαταραχές στον ύπνο
– Δερματικά συμπτώματα
– Μυϊκοί πόνοι
– Πόνοι στον αυχένα, την πλάτη, τη μέση
– Γαστρεντερικά προβλήματα
– Θωρακικό άλγος
– Καρδιαγγειακά νοσήματα
– Αίσθημα δύσπνοιας
– Βάρος στο στήθος
– Κόμπος στο λαιμό
– Κάψιμο στο κεφάλι
– Μουδιάσματα
– Χρόνια κόπωση
– Ταχυκαρδίες
– Αρτηριακή υπέρταση
– Άσθμα
– Διαταραχές εμμήνου ρύσης
– Στυτική δυσλειτουργία
– Υπογονιμότητα
– Παχυσαρκία
– Σακχαρώδης διαβήτης
– Ζαλάδα, ίλιγγος, αστάθεια
– Τρέμουλο
– Αυτοάνοσα νοσήματα

Ανάλογα με το συναίσθημα που καταπιέζουμε, αυτό έχει αντίκτυπο σε διαφορετικό σημείο του σώματος. Για παράδειγμα, ο καταπιεσμένος θυμός συνδέεται με τους πονοκεφάλους, τις ημικρανίες, το χρόνιο πόνο στην πλάτη, την ινομυαλγία. Ο θυμός με την αυξημένη αρτηριακή πίεση και τις καρδιαγγειακές ασθένειες. Το άγχος με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και την ταχυκαρδία. Η πικρία με τα αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, σκλήρυνση κατά πλάκας κ.α.).

Αν υποφέρετε από συμπτώματα ψυχοσωματικού πόνου, τότε ενδεχομένως:

– Έχετε περάσει μια σημαντική κρίση ή γενικότερα μια δύσκολη κατάσταση τους τελευταίους μήνες που προηγήθηκαν της εμφάνισης του πόνου.
– Ο πόνος σας ποικίλλει σε ένταση κατά τη διάρκεια της μέρας ή της εβδομάδας.
– Τα συμπτώματα ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο, μπορεί να εντείνονται τη νύχτα και να υποχωρούν το πρωί που ξυπνάτε.
– Ο πόνος δεν εντοπίζεται σε μια μόνο περιοχή.
– Τα συμπτώματα επιδεινώνονται σε περιόδους στρεσογόνων καταστάσεων.
– Τα συμπτώματα εκδηλώνονται σε συγκεκριμένες καταστάσεις.
– Τα συμπτώματα υποχωρούν, όταν η προσοχή σας αποσπάται.
– Δεν υπάρχει κάποια παθολογική αιτία.
– Ο πόνος χειροτερεύει μετά από σωματική δραστηριότητα ή μετά από μια κουραστική μέρα.
– Ανησυχείτε περισσότερο από ο, τι οι υπόλοιποι άνθρωποι, όταν συζητάτε για θέματα υγείας. Ο πόνος σάς κάνει να αναρρωτιέστε συνεχώς, αν είστε άρρωστοι.

Αιτίες ψυχοσωματικών συμπτωμάτων

– Γενετικοί και βιολογικοί παράγοντες μπορεί να σχετίζονται με την αυξημένη ευαισθησία που έχουν ορισμένοι άνθρωποι στον πόνο ή σε άλλου είδους σωματικά συμπτώματα. Το όργανο ή το σύστημα που προσβάλλεται είναι αυτό στο οποίο υπάρχει ευαισθησία και η κληρονομικότητα μπορεί να εξηγήσει την εμφάνιση των συμπτωμάτων σε συγκεκριμένο σημείο του σώματος.
– Άλυτα συναισθηματικά θέματα, αδιέξοδα και εσωτερικές συγκρούσεις ενεργοποιούν τα σωματικά συμπτώματα, που λειτουργούν ως αμυντικός μηχανισμός.
– Συμπεριφορές που οδηγούν και συντηρούν την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, όταν κάποιος βιώνει δυσφορία, λαμβάνει συνήθως την προσοχή και τη φροντίδα των άλλων.

Πώς το στρες και το άγχος προκαλούν σωματικά συμπτώματα;

Κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια απειλητική κατάσταση, το σώμα μας προετοιμάζεται είτε για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο, είτε για να φύγει μακριά. Το σώμα μας όμως δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ σωματικής και ψυχολογικής απειλής, αντιδρώντας με τον ίδιο τρόπο και στις δύο περιπτώσεις.
Καθώς εκκρίνονται οι ορμόνες του στρες (ανδρεναλίνη και κορτιζόλη) σημειώνεται αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης, καταστολή του πεπτικού συστήματος, ενώ οι ορμόνες αυτές επιδρούν και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Όλη αυτή η αντίδραση στοχεύει στο να μας δώσει την ενέργεια που χρειαζόμαστε απέναντι στον κίνδυνο. Όταν η απειλή υποχωρεί, επανερχόμαστε σε κατάσταση ηρεμίας. Το συνεχές στρες, επομένως, κρατάει τα επίπεδα αδρεναλίνης και κορτιζόλης σε υψηλά επίπεδα, επιδρώντας αρνητικά στη λειτουργία του οργανισμού.

Πώς η γνωστική – συμπεριφορική ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων;

Μπορεί να μειώσει τα επίπεδα του στρες, καθώς βελτιώνουμε τις δεξιότητες αντιμετώπισης του, μαθαίνουμε νέους τρόπους να αντιμετωπίσουμε και να λύσουμε τα προβλήματά μας, θέτουμε ρεαλιστικής στόχους ζωής, υιοθετούμε εναλλακτικούς και περισσότερο λειτουργικούς τρόπους σκέψης και αποκτούμε βαθύτερη κατανόηση της κατάστασης μας.

Μπορείς να διαβάσεις: