Τσικνοπέμπτη: Τι είναι και τι συμβολίζει;
Σε όλη τη χώρα σήμερα η ατμόσφαιρα μυρίζει τσίκνα. Γιατί επιλέχθηκε όμως η Πέμπτη για τη “μεγάλη γιορτή της κρεατοφαγίας”; Πώς ξεκίνησε ως έθιμο και τι συμβολίζει; Όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε για την Τσικνοπέμπτη.
Αρκετοί έχουν ήδη προμηθευτεί κάρβουνα, καθώς οι ψησταριές αναμένεται να πάρουν «φωτιά» σ’ όλη την χώρα, είτε σε οικογενειακές συνάξεις είτε στις ταβέρνες και τα εστιατόρια, αφού η τσίκνα (δηλαδή ο καπνός από το ψήσιμο του κρέατος) πρόκειται να γεμίσει τον ουρανό.
Ο λόγος που γίνεται ημέρα Πέμπτη
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, διανύουμε την δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου, που ονομάζεται Κρεατινή ή Κρεοφάγος. Δεδομένου, όμως, ότι οι ημέρες Τετάρτη και Παρασκευή θεωρούνται νηστίσιμες, καθιερώθηκε η Τσικνοπέμπτη (από τις λέξεις τσίκνα –κάπνα και την ημέρα Πέμπτη) για να γιορτάσουμε, τρώγοντας κρέας, λίγο πριν την Κυριακή της Απόκρεω, που είναι η τελευταία ημέρα κρεατοφαγίας για τους πιστούς ενόψει της μεγάλης νηστείας.
Κατά συνέπεια, η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, αλλά και κόκκινου κρασιού την Τσικνοπέμπτη έχει εορταστικό και συμβολικό χαρακτήρα, καθώς το εν λόγω χρώμα μας θυμίζει το Πάσχα και την πνευματική ανάταση που νιώθουμε στις ψυχές μας από την Ανάσταση του Κυρίου.
Παράλληλα, από το βράδυ της Τσικνοπέμπτης ξεκινούν και οι καρναβαλικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες δράσεις σ’όλη την χώρα που κορυφώνονται την Κυριακή της Τυρινής (17 Μαρτίου), αφού την επόμενη ημέρα είναι η Καθαρά Δευτέρα.
Η Τσινοπέμπτη ανά την Ελλάδα
- Σε όλη την περιφέρεια της Πελοποννήσου, την Τσικνοπέμπτη σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό. Στην Πάτρα κατά τη διάρκεια του Πατρινού καρναβαλιού, εκατοντάδες Πατρινοί από το μεσημέρι της Τσικνοπέμπτης στήνουν ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης, ακόμα και έξω από τα καταστήματά τους. Τοπικά δρώμενα είναι “ο γάμος της Γιαννούλας της Κουλουρούς” και “τα Τριτάκεια του Λάζαρη”.
- Στις Σέρρες, το έθιμο της Τσικνοπέμπτης επιβάλλει μεγάλες φωτιές, στις οποίες, αφού ψήσουν το κρέας, οι πιο τολμηροί πηδούν ανάμεσα από τις φλόγες. Τα «προξενιά» έρχονται στο τέλος, όπου κάποιος αναλαμβάνει να αναμείξει τα κάρβουνα με ένα ξύλο.
- Στην Κομοτηνή, πρωταγωνιστής είναι μία κότα, την οποία οι ‘νοικοκυρές’ σχεδόν καίνε (καψαλίζουν στην ουσία) για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση μάλιστα αναφέρει, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.
- Στην Κοζάνη την Τσικνοπέμπτη γίνεται η επίσημη έναρξη της αποκριάς στην κεντρική πλατεία ενώ ανάβει και ο πρώτος φανός σε μία από τις γειτονιές της πόλης. Ο φανός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Κοζανίτικης αποκριάτικης παράδοσης. Πρόκειται για εορταστική πυρά σε κεντρικά σταυροδρόμια και γειτονιές της Κοζάνης όπου οι συμμετέχοντες χορεύουν γύρω της με τη συνοδεία τοπικού κρασιού και Κοζανίτικου κιχιού.
- Τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια» ή αλλιώς «Κουτσομπολιά» ή «Πέτε Γόλια» είναι μία παράδοση της Τσικνοπέμπτης, που ανήκει στην παλιά πόλη της Κέρκυρας. Η πετεγολέτσα ή πετεγουλιό, σύμφωνα με τους ντόπιους, είναι η προσφιλής, σε πολλούς, συνήθεια του κουτσομπολιού. Στην Κέρκυρα βέβαια, παραδοσιακά πραγματοποιείται με δόξα και καμάρι στην Πιάτσα της πόλης της Κέρκυρας, την Τσικνοπέμπτη το βράδυ. Στην ουσία, στήνεται κάτι σαν «θεατρικό», όπου οι ντόπιοι υποδύονται τους κουτσομπόληδες με σπαρταριστικές ιστορίες.
Μπορείς να διαβάσεις:
Παραλίγο «νέα Τέμπη» – Πώς αποφεύχθηκε η σύγκρουση δύο τρένων ένα χρόνο μετά την τραγωδία
