Οι Νέοι Επιβάτες αναβίωσαν το έθιμο της «Κεράτσας»

Διάρκεια ανάγνωσης: 3 λεπτά

Κάηκε ο Ιούδας – Οβριός και μαζεύτηκαν οι στάχτες του – Από τους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης στους Νέους Επιβάτες του Δ. Θερμαϊκού.

Κάτοικοι των Νέων Επιβατών αναβίωσαν το έθιμο της «Κεράτσας» όπου μετά το διάβασμα των 12 Ευαγγελίων και τη Σταύρωση, έκαψαν τον Ιούδα – Οβριγιό και παραδοσιακά μάζεψαν τις στάχτες του για τα μνήματά τους.

Το έθιμο παραδοσιακά τελούνταν σε περιοχές όπως το Τσακήλι, τις Μέτρες, τα Πλάγια, την Καλλικράτεια, τους Επιβάτες, το Οικονομείο, το Ξάστερο, το Φανάρι και την Τσαντώ ενώ σήμερα, συναντάται ακόμα στους Νέους Επιβάτες, στο Παλαίφυτο Γιαννιτσών, στη Νέα Καλλικράτεια, τα Νέα Πλάγια και άλλους προσφυγικούς συνοικισμούς.

Το έθιμο που κάθε χρόνο παραμένει αναλλοίωτο αφορά το κάψιμο ενός ομοιώματος κρεμασμένου επάνω σε ξύλινο στύλο, ανάμνηση του θανάτου του Ιούδα, ο οποίος κρεμάστηκε μετά την προδοσία του Ιησού.

Το ομοίωμά του ήταν όσο γίνεται πιο ρεαλιστικά διαμορφωμένο, φτιαγμένο με ξεχωριστή φροντίδα από ξύλα, καλάμια ή κληματσίδες ή άχυρα, ντυμένο με παλιά ρούχα σαν σκιάχτρο, κάποτε με ένα παλιό καπέλο ή φέσι στο κεφάλι, μια ζωγραφισμένη κεραμίδα για πρόσωπο και για κεφάλι είχε συχνά μια κολοκύθα.

Το έθιμο περιλάμβανε την ατιμωτική και εξευτελιστική διαπόμπευση του Ιούδα-Οβριού, δηλαδή τον περιέφεραν στους δρόμους χτυπώντας και φτύνοντάς τον, απευθύνοντάς του βρισιές και κατάρες. Γύριζαν όλα τα σπίτια του χωριού με το ομοίωμα του Οβριού μπροστά, τραγουδώντας ένα υβριστικό γι’ αυτόν τραγούδι και μάζευαν κληματσίδες κυρίως, αλλά και ξύλα, λινάτσες ή πετρέλαιο. Ολόκληρη η κοινότητα συνεισέφερε την καύσιμη ύλη, τα καψίδια, για την πυρά.

Το τραγούδι που λεγόταν κατά τη διάρκεια της τελετής, το βρίσκουμε στο Καλαντάρι του Καλλισθένη Χουρμουζιάδη:

Ράτσα, κεράτσα
δόσ’ μια κληματσίδα
να κάψουμε τον Οβριγιό
πώχει πολλή κασίδα,
Οβριός, φορεί φτερό
στο κεφάλι τ’ το ξερό,
Οβριός πουλεί μετάξ
η κασίδα τ να πετάξ.
Οβριός, ο κερατάς
έκλεψε μιάν όρνιθα
τν έβανε μές στο βρακί τ
η όρνιθα κακάρισε
Οβριός ξυπάστηκε.
Έχουμε την έννοια του
χέζουμε τα γένεια του.
Έχουμε και τον αbά τ
χέζμε και τη ψχή τ bαbά τ.

Έτσι αποδοκίμαζαν τον Ιούδα, τον υπαίτιο των Παθών του Ιησού. Ο Ιούδας ήταν το δαιμονικό ον, πνεύμα κακοποιό που αντιπροσώπευε το απόλυτο κακό και για το λόγο αυτό έπρεπε να εξοντωθεί, να εξαφανιστεί. Το κάψιμο του Ιούδα πιθανόν υποκατέστησε το κάψιμο του προχριστιανικού δαίμονα των αποτρεπτικών τελετών. Το σύνθετο αυτό λειτουργικό νόημα του εθίμου το υπογραμμίζει η συνήθεια που υπήρχε να μαζεύουν στάχτη από την πυρά και να τη ρίχνουν στα μνήματα ή να τη φυλάγουν για να τη χρησιμοποιήσουν σαν φάρμακο.

Μπορείς να διαβάσεις:

Το Τμήμα Κοινωνικής Προστασίας του Δ. Θερμαϊκού «φωτίζει» το Πάσχα όσων έχουν ανάγκη